Nie jest jasne, kto może zachorować na cukrzycę typu I oraz jak temu zapobiegać. Głównym powodem wystąpienia cukrzycy typu I jest reakcja autoimmunologiczna oraz czynniki środowiskowe, są to najbardziej możliwe czynniki ryzyka. Z drugiej strony, cukrzyca typu II jest bezpośrednio powiązana z otyłością i spożywaną dietą.
fot. Adobe Stock Spis treści: Cukrzyca typu 1 - definicja i przyczyny Objawy cukrzycy typu 1 Powikłania cukrzycy typu 1 Diagnoza. Jakie badania wykonać? Leczenie cukrzycy typu 1 Czy można wyleczyć cukrzycę typu 1? Dieta cukrzycowa Cukrzyca typu 1 - definicja i przyczyny Cukrzyca typu 1 to choroba metaboliczna cechująca się hiperglikemią (czyli stężeniem glukozy we krwi przekraczającym normę), która jest rezultatem zaburzenia działania lub wydzielania insuliny. Insulina to hormon produkowany przez komórki beta wysp trzustkowych, a jej zadaniem jest transport glukozy do komórek, gdzie cukier jest przekształcany w energię. W rozwoju cukrzycy typu 1 biorą udział przeciwciała produkowane przez organizm, które atakują komórki beta trzustki (mechanizm autoimmunologiczny). W konsekwencji komórki te nie są zdolne do wytwarzania insuliny. Od rozpoczęcia ich uszkadzania do pojawienia się pierwszych objawów, może minąć wiele miesięcy, a nawet lat. Przypuszcza się, że do rozwoju choroby dochodzi w wyniku połączenia czynników środowiskowych i predyspozycji genetycznych. Jednak dokładny mechanizm nie został do tej pory poznany. Cukrzyca typu 1 występuje rzadziej niż cukrzyca typu 2, stanowi ok. 5-10% zachorowań na cukrzycę. Objawy cukrzycy typu 1 Objawy cukrzycy typu 1 pojawiają się najczęściej u dzieci, młodzieży, a także młodych dorosłych (poniżej 30. roku życia), choć należy podkreślić, że do jej rozwoju może dojść w każdym wieku, nawet po 80. roku życia. Przebieg schorzenia zależy od szybkości uszkodzenia komórek beta. U dzieci i osób młodych symptomy następują szybciej, są ostre i bardziej gwałtowne (pierwszym objawem może być kwasica i śpiączka ketonowa), u dorosłych i starszych osób przebieg choroby jest zwykle powolny. Cukrzyca typu 1 u dorosłych nazywana jest cukrzycą LADA, czyli utajoną cukrzycą autoimmunologiczną o późnym początku (5-10% przypadków cukrzycy insulinozależnej). Do głównych objawów cukrzycy typu 1 zalicza się: Częste oddawanie moczu, czyli poliuria. Nadmiar cukru we krwi wiąże wodę i działa moczopędnie. Dorosła, zdrowa osoba oddaje do 2 litrów moczu dziennie, chorzy na cukrzycę 3 litry i więcej. Zaniepokoić zatem powinny: krótkie przerwy miedzy wizytami w toalecie, oddawanie moczu więcej niż 8 razy dziennie, wstawanie w nocy do toalety, u dzieci moczenie się w nocy. Nasilone pragnienie. Wysoki poziom cukru powoduje częstsze i obfitsze oddawanie moczu, a to z kolei wzmaga pragnienie. Zaniepokoić powinny: większe niż zazwyczaj pragnienie, trudności z ugaszeniem pragnienia, mimo regularnego uzupełniania płynów. Zmęczenie i senność. Senność mimo regularnego snu 7-8-godzinnego oraz nieustające zmęczenie, mogą też być objawami cukrzycy typu 1. Za ten stan winić trzeba brak insuliny w organizmie, która dostarcza energię komórkom. Chudnięcie. Niewystarczająca ilość insuliny sprawia, że komórkom brakuje glukozy, czyli energii. Aby ją uzyskać, organizm zaczyna spalać tłuszcz, a także białko zawarte w mięśniach. Stąd nieplanowana utrata wagi u chorych na cukrzycę typu 1. Poza tym u diabetyków mogą wystąpić: swędzenie narządów płciowych i infekcje intymne, pogorszenie się wzroku, zamglony obraz, infekcje skórne. Powikłania cukrzycy typu 1 Niedobór insuliny w przebiegu cukrzycy typu 1 prowadzi do nagromadzenia glukozy we krwi. Ten stan z kolei jest zagrożeniem dla zdrowia i życia, z czasem powoduje: problemy z układem krążenia (może prowadzić do udaru, zawału), retinopatię, czyli uszkodzenie naczyń krwionośnych siatkówki oka, a przez to utratę wzroku, trudno gojące się rany, neuropatię (uszkodzenie nerwów obwodowych), choroby nerek. Do ostrych (nagłych) powikłań cukrzycy typu 1 należą głównie: kwasica ketonowa (metaboliczna) - pojawia się, gdy w wyniku niedoboru glukozy w komórkach do produkcji energii wykorzystywany jest tłuszcz, a w organizmie pojawiają się jako produkt uboczny ciała ketonowe (ketony) - w rezultacie rozwija się zagrażający życiu stan kwasicy ketonowej; może prowadzić do śpiączki, hipoglikemia - do jej rozwoju przyczynia się nadmiar insuliny w organizmie albo w wyniku podania zbyt dużej dawki leku, niestrawienia pokarmu lub wysiłku fizycznego. Kwasica ketonowa jest groźnym powikłaniem, dlatego warto znać jej objawy. Jeżeli u diabetyka pojawią się poniższe symptomy, należy szybko skonsultować się z lekarzem: częste oddawanie dużych ilości moczu, zwiększone pragnienie, suchość w ustach, suchość błon śluzowych, suchość skóry, zapach acetonu w oddechu i w moczu lub słodkawy owocowy zapach, przyspieszony oddech na zmianę z głębokim powolnym oddechem, wysypka, zaczerwienie skóry, bóle brzucha, nudności, wymioty, senność, utrata przytomności. Diagnoza. Jakie badania wykonać? W celu rozpoznania cukrzycy typu 1 wykonuje się oznaczenie stężenia glukozy (glikemii) we krwi pobranej z żyły w zgięciu łokciowym. Pacjent musi być na czczo w trakcie badania. Badanie krwi z palca za pomocą glukometru służy do monitorowania leczenia cukrzycy, a nie do diagnozowania choroby. Prawidłowe stężenie glukozy to 3,9-5,5 mmol/l (70-99 mg/dl). Wykonuje się również doustny test tolerancji glukozy (OGTT). Polega on na tym, że pacjent ma pobieraną krew na czczo, następnie musi wypić roztwór 75 g glukozy, odczekać 120 minut i ponownie ma pobieraną krew. Glukoza oznaczana jest w tym badaniu dwa razy, dzięki czemu można sprawdzić, czy po upływie określonego czasu, organizm pozbył się z krwi nadmiaru glukozy. Prawidłowe stężenie cukru po 120 minutach od wypicia glukozy powinno wynosić mniej niż 7,8 mmol/l (140 mg/dl). Zgodnie z wytycznymi Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego cukrzycę rozpoznaje się w 3 sytuacjach, gdy: w chwili stwierdzenia występowania objawów hiperglikemii stężenie glukozy ≥ 200 mg/dl (≥ 11,1 mmol/l), glikemia oznaczana 2-krotnie (każdy pomiar należy wykonać innego dnia) ≥ 126 mg/dl (≥ 7,0 mmol/l), glikemia w 120. minucie OGTT ≥ 200 mg/dl (≥ 11,1 mmol/l). Leczenie cukrzycy typu 1 Jedyną skuteczną metodą leczenia cukrzycy typu 1 (insulinozależnej) jest przyjmowanie insuliny (zobacz, jak wykonać zastrzyk z insuliny) i kontrolowanie poziomu cukru we krwi. Bardzo ważnym elementem terapii jest również edukacja chorego oraz odpowiednie żywienie. Rodzaj insuliny i metodę aplikacji ustala lekarz. Dostępne są różne rodzaje insuliny: krótko-, średnio- i długodziałające. Chory kontroluje stężenie glukozy przed posiłkami i po nich za pomocą glukometru (ranking najlepszych glukometrów) i normalizuje jej poziom insuliną. Do dyspozycji ma: pen (przyrząd do samodzielnej aplikacji insuliny), pompę insulinową - to niewielkie urządzenie, które zapewnia stały dopływ insuliny i pozwala dokładniej kontrolować cukrzycę. Pompa insulinowa jest refundowana przez NFZ tylko w przypadku kobiet ciężarnych i dzieci. Monitorowanie stężenia hemoglobiny glikowanej Stężenie hemoglobiny glikowanej (HbA1c) jest miarodajnym parametrem wskazującym, czy cukrzyca jest dobrze leczona. Hemoglobina jest białkiem znajdującym się wewnątrz czerwonych krwinek. U cukrzyków nadmiar glukozy łączy się z białkami, z hemoglobiną, w reakcji zwanej glikacją. Cząsteczka hemoglobiny żyje około 120 dni, dzięki czemu na podstawie oznaczenia stężenia hemoglobiny glikowanej można uzyskać obraz średniego poziomu glukozy we krwi z ok. 3 miesięcy. Parametr u osób zdrowych wynosi poniżej 5%. U pacjentów z dobrze leczoną cukrzycą typu 1 wartość ta nie powinna przekraczać 6,1-6,5%. Jeśli wartość jest wyższa niż 7%, należy dokonać zmian w sposobie leczenia pacjenta. Natomiast hemoglobina glikowana poniżej 6% może świadczyć o groźnych okresach niedocukrzenia. Hemoglobina glikowana jest badaniem lepszym niż wielokrotnie oznaczany poziom glukozy. Oddaje, czy pacjent regularne wykonuje zastrzyki z insuliny i czy ma odpowiednio dobrane posiłki. Ograniczenia te stanowią problem zwłaszcza u nastolatków. Oznaczanie poziomu HbA1c jest badaniem laboratoryjnym wymagającym pobrania krwi. Należy je wykonywać co 2-3 miesiące, a u pacjentów ze stabilną i dobrze wyrównaną cukrzycą co pół roku. Liczne badania dowiodły, że poziom HbA1c wykazuje silny związek z ryzykiem późnych powikłań cukrzycy. Czy można wyleczyć cukrzycę typu 1? Jedyną metoda na całkowite pozbycie się objawów tego typu cukrzycy jest przeszczep trzustki lub łączony przeszczep trzustki i nerki. Jest to jednak zabieg bardzo inwazyjny i niebezpieczny. Trwają również prace nad szczepionką przeciwko cukrzycy typu 1. Zobacz więcej nowoczesnych metod leczenia cukrzycy cukrzycy typu 1. Dieta w cukrzycy typu 1 Dieta cukrzycowa w cukrzycy typu 1 jest bardziej restrykcyjna niż w przypadku cukrzycy typu 2. Wartość każdego posiłku powinna być obliczana z uwzględnieniem węglowodanów, białek i tłuszczów. Codzienna wartość kaloryczna posiłków musi być utrzymana na zbliżonym poziomie. Chorzy na cukrzycę typu 1 powinni unikać produktów o wysokim indeksie glikemicznym, czyli takich, które powodują szybki wzrost poziomu cukru we krwi. Powinni też ograniczyć spożycie tłuszczów zwierzęcych. Zgodnie z zalecaniami dla diabetyków węglowodany powinny stanowić ok. 45% zapotrzebowania energetycznego, jeśli jednak pochodzą z produktów o niskim IG i mają dużo błonnika, to mogą sięgać nawet 60% zapotrzebowania kalorycznego. Zawartość białka w diecie chorego na cukrzycę typu 1 powinna wynosić 15-20%, zaś tłuszczów - 30-35% całkowitej wartości energetycznej posiłków. Wartość posiłków może być modyfikowana w zależności od np. aktywności fizycznej. Osoby, które więcej się ruszają, potrzebują większej podaży węglowodanów, niż te, które prowadzą siedzący tryb życia. Bardzo ważna dla skutecznej kontroli stężenia glukozy jest również regularność i odpowiednia liczba posiłków. Jeśli chory przyjmuje insuliny dwufazowe (tzw. mieszanki insulinowe), powinien jeść 5-6 posiłków dziennie, leczenie krótko działającymi insulinami wymaga 6 posiłków dziennie. Pacjent powinien zrezygnować z picia alkoholu (może sprzyjać hipoglikemii) i ograniczyć sól kuchenną do mniej niż 5 g na dobę (1 łyżeczka). Zalecenia te są jednak ogólne i bardzo uproszczone. Każdy diabetyk powinien z pomocą specjalisty mieć indywidualnie opracowany schemat żywienia i aktywności po to, aby skutecznie kontrolować cukrzycę. Źródło: (red.), Interna Szczeklika 2017/2018, Medycyna Praktyczna, Kraków 2017. Chcesz zmierzyć poziom glukozy we krwi? Zaopatrz się w dobry glukometr, który pozwoli ci wykonać dokładne pomiary. Więcej o cukrzycy i problemach z trzustką:Co warto wiedzieć o cukrzycy ciążowej?Czym jest krzywa cukrowa? Jak dbać o trzustkę?Komu grozi hipoglikemia? Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
Cukrzyca typu 3, różni się od typu 1. Przy tej drugiej – układ odpornościowy niszczy komórki trzustki. Przy tej drugiej – układ odpornościowy niszczy komórki trzustki. Natomiast gdy występuje cukrzyca typu 3 organizm nie radzi sobie z wytwarzaniem odpowiedniej ilości insuliny, jak i białek niezbędnych do strawienia pokarmów.
Cukrzyca typu 1 nazywana jest także cukrzycą młodzieńczą, ponieważ jej pierwsze objawy pojawiają się zazwyczaj w młodym wieku. Nazywa się ją też insulinozależną. Dorośli raczej chorują na typ drugi cukrzycy. To złośliwa choroba, która upośledza prawidłowe funkcjonowanie. Na szczęście rozwój cukrzycy można kontrolować, a odpowiednie leczenie pozwala na normalne życie. spis treści 1. Zachorowalność na cukrzycę typu 1 2. Przyczyny cukrzycy typu 1 Jak i dlaczego dochodzi do zniszczenia komórek beta 3. Cukrzyca typu 1 a uwarunkowania genetyczne 4. Cukrzyca typu 1 a przedwczesna menopauza 5. Leczenie cukrzycy typu 1 rozwiń 1. Zachorowalność na cukrzycę typu 1 Zarówno w Polsce, jak i w innych krajach, zapadalność na ten typ cukrzycy stale wzrasta. Występują jednak różnice zachorowalności na cukrzycę typu 1: Zobacz film: "Jak leczyć cukrzycę typu 1?" etniczne (mniejsza zapadalność u przedstawicieli rasy czarnej niż białej), geograficzne (większa zapadalność na Północy niż na Południu, np. wskaźnik zapadalności we Włoszech 6,5, a w Finlandii 42,9), sezonowe (większa zapadalność w zimie, prawdopodobnie wskutek częstszych infekcji wirusowych). Na cukrzycę typu 1 zapadają głównie osoby poniżej 30 roku życia. W zależności od wieku zachorowania wyróżnia się dwa szczyty zapadalności: 10 -12 rok życia (występujący znacznie częściej), 16 -19 rok życia (pojawiający się rzadziej). 2. Przyczyny cukrzycy typu 1 Przyczyny rozwoju cukrzycy insulinozależnej nie są do końca poznane. Najwięcej mówi się o uwarunkowaniach genetycznych, a także uszkodzeniu trzustki. W cukrzycy typu 1 dochodzi do niszczenia komórek beta trzustki (komórki te są odpowiedzialne za produkcję insuliny). Proces ten przebiega stopniowo i w początkowej fazie choroby jest bezobjawowy. Objawy cukrzycy pojawiają się nagle, gdy zniszczeniu ulegnie około 90% komórek beta. W wyniku zniszczenia komórek beta zostaje zahamowana produkcja insuliny. Jak i dlaczego dochodzi do zniszczenia komórek beta Do niszczenia komórek beta dochodzi u osób predysponowanych genetycznie (bardziej podatnych). Zaznacza się duży wpływ czynników środowiskowych, do których zalicza się: infekcje wirusowe (różyczka, wirus Coxackie B4, wirus cytomegalii), infekcje bakteryjne, pewne rodzaje pożywienia (wczesny kontakt z mlekiem krowim w dzieciństwie, spożywanie produktów wędzonych). Czynnikiem inicjującym może być właśnie czynnik środowiskowy, który doprowadza do rozwoju odpowiedzi obronnej organizmu. U osób predysponowanych reakcja obronna (przeciw np. infekcji wirusowej) przybiera bardziej rozległą formę – wytwarzane są przeciwciała, które niszczą komórki własne organizmu (tutaj komórki beta trzustki). 3. Cukrzyca typu 1 a uwarunkowania genetyczne Występowanie cukrzycy w rodzinie częściej obserwuje się postaci typu 2 (> 25%) niż w cukrzycy typu 1. Fakt, że cukrzyca typu 1 powstaje u 36% par bliźniaków jednojajowych, a także częściej występuje w niektórych rodzinach, dowodzi, że z jednej strony do powstania choroby niezbędne jest podłoże genetyczne, z drugiej zaś – same czynniki genetyczne nie są przyczyną choroby. A zatem zapewne dziedziczy się predyspozycje do rozwoju cukrzycy, ale nie dziedziczy się samej choroby. 4. Cukrzyca typu 1 a przedwczesna menopauza Cukrzyca typu 1 (insulinozależna) u kobiet często wiąże się z licznymi, dobrze znanymi dolegliwościami i komplikacjami. Na przykład może opóźnić pojawienie się pierwszej menstruacji, zwiększyć problem nieregularności okresu i ryzyko osteoporozy. Według najnowszych badań do tej listy należałoby dodać jeszcze jedną pozycję - przedwczesna menopauza. Badanie zostało przeprowadzone przez amerykańskich naukowców na 143 kobietach dotkniętych cukrzycą typu 1, 186 zdrowych siostrach diabetyczek oraz 160 kobietach z nimi niespokrewnionych. Wyniki badań potwierdzają opóźnienie pojawienia się pierwszej menstruacji u diabetyczek (średnio o rok: 13,5 zamiast 12,5 lat) oraz nieregularności cyklu przed 30. rokiem życia (u 46% diabetyczek i 33% kobiet zdrowych). Naukowcy stwierdzili również, że u kobiet chorych na cukrzycę menopauza pojawia się średnio w wieku 41,6 lat, natomiast u ich sióstr w wieku 49,9 lat, a u reszty kobiet - 48 lat. Tym samym cukrzyca skraca okres płodności aż o 6 lat i trwa on 30, zamiast 36 lat. Z tego wynika, że u kobiet chorujących na cukrzycę okres płodności jest krótszy o 17% niż u reszty. Powyższe badania opisują poważne powikłanie po cukrzycy. Zrozumienie mechanizmu przedwczesnej menopauzy u kobiet chorujących na cukrzycę pozwoli być może w przyszłości przeciwdziałać temu zjawisku. 5. Leczenie cukrzycy typu 1 Pełny rozwój cukrzycy typu 1 zależy od tempa niszczenia komórek beta. U dzieci i młodzieży, gdy rezerwa wydzielania insuliny zostanie w pewnym momencie wyczerpana, dochodzi do gwałtownego początku choroby, którego pierwszymi objawami są zazwyczaj kwasica ketonowa (patrz wyżej) i śpiączka. Chwiejny przebieg cukrzycy oraz brak właściwej równowagi metabolicznej, wynikający ze słabej kontroli glikemii, doprowadza do rozwoju powikłań. Powikłąnia mogą pojawić się po 5. latach od diagnozy. U osób starszych przebieg cukrzycy nie jest tak gwałtowny, pomimo że występują jego wszystkie składowe. Objawy narastają stopniowo, a chorzy rzadziej zapadają na kwasicę ketonową i śpiączkę. Skuteczne leczenie cukrzycy typu 1 (dotyczy to także skutecznego leczenia innych typów cukrzycy) zawiera takie elementy, jak: leczenie dietetyczne, leczenie wysiłkiem fizycznym, leczenie insuliną w odpowiednich dawkach, edukacja osoby chorej w zakresie zarówno istoty samej choroby, jak i stosowania w życiu codziennym powyższych elementów. Postępowanie niefarmakologiczne ma istotne znaczenie w leczeniu choroby. Dzieci i młodzież, u których rozpoznano cukrzycę typu 1, mają organizowane szkolenia w wyspecjalizowanych ośrodkach. Na oddziałach tych uczone są doboru odpowiednich dawek insuliny do wartości spożywanych pokarmów oraz zastosowania leczenia w praktyce. W trakcie szkolenia pacjenci są także zapoznawani z działaniem pomp insulinowych. Pompy do ciągłego podskórnego wlewu insuliny stosowane w leczeniu cukrzycy typu 1pozwalają na lepszą kontrolę glikemii (stężenia glukozy we krwi) niż konwencjonalna insulinoterapia. Odpowiednia kontrola glikemii jest bardzo ważna, gdyż znacznie redukuje rozwój przewlekłych powikłań. Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza. polecamy
Cukrzyca jest częstym, trwającym całe życie schorzeniem, a liczba dzieci u których diagnozowana jest cukrzyca typu 1 ciągle rośnie. Chociaż symptomy cukrzycy mogą być kontrolowane, jest to choroba nieuleczalna. Dla wielu cukrzyca oznacza życie z codziennymi zastrzykami insuliny i obawą o długotrwały, negatywny wpływ na zdrowie.
Poniżej dobrowolne świadectwo od Kasi, matki Szymona, u którego zdiagnozowano cukrzycę typu I. Proszę podzielić się tym świadectwem oraz wideo ze wszystkimi, których znasz, z miłości i troski o nich. Niech wiedzą, że cukrzycy typu I można zapobiegać i można ją wyleczyć. Napisałam do Ciebie około 2 miesięcy temu. U mojego 5-letniego syna została zdiagnozowana cukrzycy typu I – było to w październiku 2008 roku. Dałeś mi kontakt do Rhonda! Mam bardzo dobrą wiadomość, którą chcę się podzielić z Shelley, dr Sobotą i dr Youngiem. Szymon nie bierze insuliny!! Przyjmował ją przez 5 miesięcy 3 razy dziennie i obecnie jesteśmy uwolnieni od konieczności przyjmowania insuliny. Jego poziom cukru jest prawie w normie – mówię prawie, bo czasami jest jeszcze zbyt wysoki, np. 1 godzinę po posiłku, ale po 2 godzinach jest ponownie idealny – nawet bez insuliny. Jesteśmy teraz przed wykonaniem oczyszczania jelit. Zaczynamy w przyszłym tygodniu. I mamy bardzo dobrego pomocnika – Mariola Danielewska – jest niesamowita. Nie wiem, co byśmy robili i gdzie byśmy dzisiaj byli gdyby nie ona. Zmieniliśmy także naszą dietę – łącznie z moim 5-letnim synem, moją 3-letnią córką i moim 7-miesięcznym synem. Mały czuł się naprawdę źle na mleku modyfikowanym – miał ciągle zakłócenia pracy żołądka, nie oddawał kału nawet przez 3 dni, a pH jego moczu było niskie. Zmieniłem wszystko – żadnego mleka modyfikowanego, tylko zielone drinki (uwielbia jeden z mlekiem kokosowym) – i czuje się coraz lepiej. I nie muszę się już martwić – moje dzieci są bezpieczne! Czuję się wspaniale na diecie odkwaszającej – jestem pełna energii i męża alergie również zniknęły. Jest to nowe życie, nowa świadomość – jesteśmy innymi ludźmi i jestem wdzięczna za to. Cukrzyca była błogosławieństwem dla naszej rodziny! Najbardziej smutna w tym wszystkim jest sprawa mojego lekarza – i w ogóle wszystkich lekarzy. Teraz rozumiem, że oni naprawdę nie chcą pomagać ludziom – ich umysły są tak zamknięte … mój lekarz powiedział mi, że mój syn jest jeszcze w fazie miesiąca miodowego. Nie był zadowolony podczas naszej ostatniej wizyty. Nie rozumie, co się dzieje! Nie mówię mu wiele, bo nie pyta mnie o to co robię. Czy można sobie wyobrazić, że nigdy nie zapytał, co mój syn zjada i dla dobrego wyniku badań krwi (jego AC1 spadło z 9,8 do 6,3) dał mojemu synowi słodkiego lizaka! Jedyne co słyszę, to: “niech je co chce, weź go do Mc Donalds, niech będzie dzieckiem, niech czuje się szczęśliwy!” Szczęśliwy?? Widzę wiele dzieci w poczekalni u lekarza, siedzą z założonymi pompami, ich twarze są smutne, aż chce się krzyczeć! To takie smutne. Właśnie obejrzałam świadectwo rodziny Roman ( i się rozpłakałam. Chłopcy są tacy cudowni – są tak młodzi, potrafią zrozumieć i dostosować się do wielu zmian. Mogą być swoimi własnymi uzdrowicielami. Mój syn wykonuje naprawdę dobrą robotę. Jednego razu narysował obrazek ukazujący jak zielony napój uzdrawia jego trzustkę. Myślę, że Mariola pokazała to dr Young’owi. Chcę podziękować Shelley, dr Sobocie i Dr Young’owi za to jak wspaniałą pracę wykonują, bo pomagają ludziom, za zmianę sposobu myślenia i życia i podarowanie nam nadziei na lepszą przyszłość! Dziękuję bardzo, Kasia
Cukrzyca typu 1 jeszcze 100 lat temu była chorobą śmiertelną. Dziś leczymy ją za pomocą insulinoterapii, co pozwala pacjentom przeżyć nawet kilkadziesiąt lat. Zobacz, jakie objawy ma cukrzyca typu 1, jakie są jej przyczyny, a także rokowania. Cukrzyca typu 1 i 2. Na cukrzycę choruje ponad 420 milionów ludzi na całym świecie.
Ostatnio w prasie codziennej pojawia się wiele doniesień sugerujących, że już w bardzo niedługim czasie można się spodziewać możliwości wyleczenia cukrzycy typu 1. Trzeba więc przy tej okazji powiedzieć, że cukrzyca typu 1 obecnie jest chorobą nieuleczalną i na zmianę tej sytuacji trzeba jeszcze poczekać. Od czasu wynalezienia insuliny w latach 20. ubiegłego wieku obserwuje się stały postęp w terapii cukrzycy typu 1. Wprowadzenie nowoczesnych preparatów insuliny, metod jej podawania, monitorowania glikemii, coraz doskonalszych metod łączenia układów monitorujących z układami sterującymi wlewem insuliny zaowocowało konstrukcją „pętli otwartej” i przybliżyło perspektywę zastosowania „pętli zamkniętej”, czyli tzw. sztucznej trzustki (ryc. 1). To wszystko bardzo poprawiło komfort życia pacjentów, a także stworzyło realną szansę profilaktyki powikłań cukrzycy. Oczywiście, na ile ta szansa zostanie wykorzystana, w dużym stopniu zależy od samych pacjentów i współpracy z diabetologicznym zespołem terapeutycznym. Leczenie niefarmakologiczne Edukacja Ryc. 1. Sztuczna trzustka - pętla zamkniętaDotyczyć winna zrozumienia patogenezy choroby, wiedzy o powikłaniach, a także kontroli metabolicznego wyrównania. Kontrola metabolicznego wyrównania Jest ona niezwykle ważnym elementem terapii każdej postaci cukrzycy, szczególnie jednak ważna jest przy stosowaniu intensywne j insulinoterapii. Edukacja ma kluczowe znaczenie dla skuteczności leczenia cukrzycy. Powinna ona obejmować zarówno rodziców/opiekunów, jak i młodych pacjentów, u których zdiagnozowano cukrzycę. To bardzo ważne, aby w edukacji udział brali również młodociani pacjenci. W najwcześniejszym okresie życia dziecka edukacja powinna uwzględniać całkowitą zależność małych pacjentów od rodziców w odniesieniu do kontroli cukrzycy, ale u dzieci w wieku szkolnym, a u niektórych dzieci nawet w okresie przedszkolnym, powinno następować stopniowe usamodzielnianie się dziecka. W przypadku pacjentów młodocianych edukacja obejmować powinna możliwie szeroki krąg członków rodziny dziecka. Konieczna jest w tym ścisła współpraca zespołu terapeutycznego obejmującego lekarza diabetologa, pielęgniarkę-edukatora, dietetyka oraz psychologa. U pacjentów przygotowywanych do terapii osobistą pompą insulinową (Continuous Subcutaneous Insulin Infusion - CSII) niezbędna jest również doskonała znajomość techniczna urządzenia (ryc. 2). Ryc. 2. Osobista pompa insulinowa Edukacja pacjenta przygotowywanego do leczenia metodą CSII wymaga szczególnej staranności z uwagi na zagrożenia jakie z sobą niesie nieprawidłowe prowadzenie takiej terapii. Bardzo ważna jest też edukacja personelu szkolnego. W wielu ośrodkach prowadzi się specjalne szkolenia w zakresie opieki nad dzieckiem chorym na cukrzycę w czasie jego pobytu w szkole, w przedszkolu czy na zajęciach sportowych. Samokontrola – samoopieka Jest ona niezbędnym elementem kontroli metabolicznego wyrównania. Samokontrola to zespół czynności wykonywanych przez osobę z cukrzycą i jej najbliższe otoczenie, których celem jest analiza zebranych informacji i na jej podstawie umiejętność modyfikacji wszystkich elementów leczenia (insulinoterapia, odżywianie, aktywność fizyczna). Samokontrola nie może ograniczać się jedynie do pomiarów stężenia glukozy we krwi czy badania moczu na obecność cukru i acetonu. Konieczna jest umiejętność podejmowania decyzji wynikających z uzyskanych informacji. Badanie moczu Ryc. 3. Paski testoweBadanie moczu wykonuje się z użyciem pasków testowych (ryc. 3) w celu oznaczenia obecności glukozy i związków ketonowych (acetonu). Prawidłowo oba badane parametry powinny być ujemne. Glukoza w moczu pojawia się wówczas, kiedy stężenie glukozy we krwi przekracza tzw. próg nerkowy (zwykle dla glukozy wynosi około 10 mmol/l tzn. 180 mg/dl). W stanie utrzymującego się niedoboru insuliny organizm produkuje związki ketonowe, które wydalane są z moczem. Badanie moczu na obecność związków ketonowych należy wykonywać zawsze, jeśli w samokontroli cukrzycy stwierdzono obecność znacznej ilości glukozy w moczu lub we krwi. Badanie takie wykonać należy zwłaszcza w razie wystąpienia dodatkowej choroby przebiegającej z gorączką, wymiotami lub biegunką. Stwierdzenie znaczącej ilości związków ketonowych w moczu u chorych na cukrzycę wskazuje na zagrożenie rozwojem groźnego dla życia ostrego powikłania cukrzycy – kwasicy ketonowej. Czasem może się zdarzyć, że w moczu wystąpią niewielkie ilości związków ketonowych bez towarzyszącego cukromoczu (tzw. aceton głodowy). Może to być wynikiem zbyt ubogich kalorycznie posiłków z małą ilością węglowodanów, czasem jest to wynik wystąpienia hipoglikemii po podaniu zbyt dużej dawki insuliny. Ryc. 4. Różne modele glukometrów (fot. stężenia glukozy we krwi Do badania tego używa się krwi włośniczkowej, oznaczenie wykonuje się za pomocą glukometru (ryc. 4) z użyciem testów paskowych (ryc. 5). Zwykle zaleca się ocenę glikemii 5–6 razy w ciągu doby, czasem konieczne jest zwiększenie częstości oznaczeń do 8, a nawet 10 i więcej razy na dobę. Ryc. 5. Oznaczanie glikemii: 1. Nakłucie palca. 2. Pojawia się kropelka krwi. 3. Przyłożenie palca do paska testowego umieszczonego w glukometrze. 4. Odczytanie coraz częściej stosuje się ciągły podskórny pomiar glukozy, służą do tego specjalne urządzenia. Najnowsza generacja systemów pozwala na monitorowanie stężenia glukozy w czasie rzeczywistym – wartość glikemii jest prezentowana na bieżąco na wyświetlaczu monitora (ryc. 7 i 8). Ryc. 6. Miejsca na stopie noworodków i małych niemowląt, z których można pobierać krew do badania Ryc. 7. Wynik pomiaru ciągłego glikemii Ryc. 8. Zapis ciągły glikemii w ciągu kilku dni u pacjenta leczonego metodą ciągłego podskórnego wlewu insulinyOstatnio wiele miejsca zajmują również doniesienia o próbach zastosowania „pętli zamkniętej”, czy tzw. sztucznej trzustki. Jest to połączenie układu monitorującego glikemii z pompą insulinową. Zasady poprawnego oznaczania stężenia glukozy we krwi* Dokładnie zapoznaj się z instrukcją obsługi glukometru i ulotką informacyjną dotyczącą pasków testowych. Jeśli coś nie będzie jasne, zapytaj w swojej poradni lub skontaktuj się z producentem. Przed każdym pomiarem umyj ręce ciepłą wodą z mydłem oraz dokładnie je osusz, by ograniczyć wpływ substancji zaburzających pomiar, takich jak np. cukier z owoców. Nie dezynfekuj miejsca nakłucia np. spirytusem przed wykonaniem pomiaru. Przechowuj paski testowe we właściwych warunkach i nigdy nie używaj pasków po upływie terminu ważności. Pamiętaj o kodowaniu glukometru przy każdej zmianie opakowania pasków testowych lub korzystaj z glukometru z technologią Bez Kodowania. Systematycznie sprawdzaj dokładność pomiarów przy pomocy firmowego roztworu kontrolnego i/lub paska kontrolującego układ pomiarowy. Dwa razy w roku kontroluj swój glukometr w poradni. Pamiętaj o poprawnym nakłuciu palca – wystarczającej wielkości kropla krwi powinna wypływać swobodnie. Zmieniaj nakłuwane palce oraz igły przed każdym badaniem. Wykonywanie pomiarów jest możliwe prawie w każdej sytuacji, pamietaj jednak o ograniczeniach dotyczących temperatury przechowywania glukometru i pasków testowych. Korzystaj z glukometru podającego stężenie glukozy w osoczu krwi. W przypadku glukometrów podających wynik we krwi pełnej przemnóż uzyskany wynik przez 1,11. Sprawdź, czy Twój glukometr sygnalizuje zbyt małą objętość krwi pobranej do badania. Wymagana objętość próbki krwi wynosi w różnych glukometrach od 0,6 do 2 µl. Pomiary wykonane w zbyt małej próbce mogą dać zaniżone wyniki i zagrażać twojemu zdrowiu. Niektóre glukometry umożliwiają badanie krwi z tzw. alternatywnych miejsc nakłucia (np. dłoń, przedramię). Sprawdź, czy dotyczy to glukometru, którego używasz, jeśli chcesz wykorzystywać te miejsca nakłucia. Niektóre glukometry umożliwiają przesyłanie wyników do komputera i ich analizę za pomocą specjalnego oprogramowania oraz kompleksową ocenę wyników przez pacjenta i lekarza. Zorientuj się, czy Twój glukometr ma takie możliwości. Glukometry mają pamięć od 1 do 450 wyników, większa pojemność pamięci jest dogodniejsza. * Za zgodą firmy Bayer Oznaczenia związków ketonowych we krwi Ocenę związków ketonowych we krwi można wykonać za pomocą gleukometru i testów paskowych. Jest to prosta i dobra metoda. Inne metody oceny metabolicznego wyrównania Wśród parametrów metabolicznego wyrównania w cukrzycy ważną rolę odgrywa pomiar stężenia hemoglobiny glikowanej (HbA1c). Ilustruje on średnie stężenie glukozy we krwi w ciągu ostatnich trzech miesięcy (tab. 1). Tabela 1. Związek między dosetkiem HbA1c a średnim stężeniem glukozy w osoczu HbA1c (%)Średnie stężenie glukozy w osoczu mg/dlmmol/l 61357,5 71709,4 820511,4 924013,3 1027515,3 1131017,2 1234519,2 Pamiętać jednak należy, że ocena tego wskaźnika musi być oparta na analizie przebiegu profilu glikemii (jej amplitudzie wahań) oznaczanych w czasie samokontroli. Brak takiej analizy może dać fałszywy obraz wyrównania (ryc. 9). Ryc. 9. Zapis krzywej wahań glikemii w ciągu czterech tygodni u dwóch chorych z podobnym poziomem HbA1c. Zapisy różnią się w sposób zasadniczy liczbą skrajnie niskich (300 mg/dl) dietetyczne Prawidłowe żywienie jest zasadniczym elementem leczenia cukrzycy. Podstawowe zasady zdrowego żywienia dzieci chorych na cukrzycę są prawie takie same jak ich zdrowych rówieśników. Rekomendacje szczegółowe obejmują istotne ograniczenie cukrów prostych do 10%, produktów o wysokim indeksie glikemicznym (zobacz: Indeks glikemiczny, Dieta cukrzycowa) i zalecają dzienne spożycie: węglowodanów poniżej 50–40%, białek 15–20% oraz tłuszczów głównie nienasyconych 30–35%. Chorzy na cukrzycę oraz ich opiekunowie muszą być bardzo dobrze wyedukowani w umiejętności utrzymywania prawidłowego bilansu kalorycznego oraz oceny prawidłowego składu pożywienia. Konieczna jest umiejętność obliczania kaloryczności produktów/posiłków, indeksu glikemicznego (IG) i ładunku glikemicznego (ŁG), wymienników węglowodanowych (WW) oraz wymienników tłuszczowych (WBT). Aktywność fizyczna Jest ważnym elementem w leczeniu cukrzycy. Jej znaczenie polega nie tylko na poprawie bilansu energetycznego, ale również, a może przede wszystkim, na zwiększeniu insulinowrażliwości. Dzieci chore na cukrzycę, także te leczone metodą ciągłego podskórnego wlewu insuliny z użyciem pomp insulinowych mogą, a nawet powinny uczestniczyć systematycznie w zajęciach sportowych. W przygotowaniu do takiej aktywności konieczna jest bardzo staranna samokontrola. Zobacz: Aktywność fizyczna w dzieciństwie i młodościRyc. 10. Cząsteczka insulinyRyc. 11. Wyspa Lagerhansa Leczenie farmakologiczne Insulinoterapia Ustalenie rozpoznania cukrzycy typu 1 jednoznacznie łączy się z koniecznością zastosowania insulinoterapii. Insulina jest hormonem produkowanym przez komórki β zlokalizowane w wyspach trzustki (ryc. 10 i 11). Uszkodzenie ich przez procesy autoimmunologiczne prowadzi do stopniowego zmniejszania się poziomu insuliny endogennej (czyli produkowanej przez organizm pacjenta - ryc. 12), aż do całkowitego nieodwracalnego zniszczenia komórek. W ocenie niedoboru insuliny endogennej stosowane jest oznaczanie stężenia C-peptydu we krwi. Ten brak insuliny endogennej musi być zastąpiony przez podawanie insuliny egzogennej (czyli podawanej jako lek). Obecnie dostępne są cztery rodzaje insulin (tab. 2): szybko działające analogi; krótko działające krystaliczne insuliny; insuliny o przedłużonym działaniu oraz analogi długo działające. Podstawą w leczeniu cukrzycy typu 1 jest czynnościowa (funkcjonalna) intensywna insulinoterapia (functional insulin therapy - FIT) realizowana metodą wielokrotnych wstrzyknięć insuliny bądź też coraz częściej metodą ciagłego podskórnego wlewu insuliny za pomocą osobistej pompy insulinowej (CSII) (ryc. 13). Tabela 2. Rodzaje insulin używanych w terapii dzieci z cukrzycą i profile ich działania Typ insuliny - nazwa preparatu Początek działania [godz.]Szczyt działania [godz.]Czas działania [godz.] Insuliny krótko działające: Actrapid, Gensulin R, Humulin R, Insuman R, Polhumin R0,5-12-45-8 Analogi szybko działające: Apidra, Humalog, Novorapid0,251-33-5 Insuliny o przedłużonym czasie działania: Gensulin N, Humulin N, Insuman N, Insulatard, Polhumin N1-1,56-812-18 Analogi długo działające: Lantus, Levemir2-41-2–6-1222-2420-24 Ryc. 12. Schemat wydzielania i działania insulinyMetoda wielokrotnych wstrzyknięć polega na stosowaniu od 3 do 6 iniekcji insuliny krótko działającej lub analogu szybko działającego przed głównymi posiłkami oraz zwykle 2 iniekcji insuliny NPH o przedłużonym czasie działania lub 1–2 wstrzyknięcia analogu długo działającego. Dodatkowo, w razie potrzeby, podawane są korekty z insuliny krótko działającej lub analogu szybko działającego. Ciągły podskórny wlew insuliny za pomocą osobistej pompy insulinowej polega na ciągłym, zaprogramowanym i zróżnicowanym godzinowo, podskórnym wlewie szybko działającego analogu insuliny w tzw. przepływie podstawowym (bazalnym) oraz podawaniu bolusów posiłkowych oraz korekcyjnych o odpowiednio ustalonej wielkości dawki i czasie trwania. Dawkowaniem insuliny zawiaduje elektroniczny programator ustawiany przez pacjenta do każdego posiłku oraz automatycznie w ciągłym wlewie, niezależnie od posiłków. Pompa zawiera funkcje związane z dawkowaniem insuliny oraz funkcje pomocnicze służące do ustawienia dodatkowych parametrów. Ryc. 13. Insulinę podaje się za pomocą penu lub pompy. Przydatną funkcją jest kalkulator bolusa ułatwiający dawkowanie insuliny do posiłków i obliczanie dawek korekcyjnych oraz określający ilość nadal aktywnej insuliny w organizmie. Grupą pacjentów, która odnosi szczególne korzyści z terapii pompowej są dzieci najmłodsze – niemowlęta i dzieci przedszkolne. Niezwykle precyzyjne podawanie bardzo małych ilości insuliny za pomocą pompy, stwarza szansę bezpieczniejszego leczenia w tej grupie wiekowej. Bezpieczne stosowanie tej metody leczenia wymaga bardzo dobrej edukacji pacjenta i/lub jego opiekunów oraz zapewnienia możliwości stałego kontaktu z placówką specjalistyczną. Wskaźniki dietetyczne pomocne w obliczaniu pożywienia WW Jeden wymiennik węglowodanowy to porcja produktu wyrażona w gramach, która zawiera 10 g węglowodanów przyswajalnych. 1 g weglowodanów – 4 kcalWBT Jeden wymiennik białkowo-tłuszczowy to taka ilość produktu wyrażona w gramach, która zawiera 100 kcal pochodzących z białka i/lub tłuszczu. 1 g białka – 4 kcal 1 g tłuszczu – 9 kcal Leki wspomagające Insulinooporność jest istotną cechą leżącą u podłoża cukrzycy typu 2. Dawniej uważano, że w cukrzycy typu 1 wrażliwość na działanie insuliny jest zachowana, a nawet zwiększona. Obecnie wiadomo już, że insulinooporność występuje również w cukrzycy typu 1. Na zjawisko to wpływają zarówno czynniki genetyczne, jak i środowiskowe. Działania zmierzające do zwiększenia wrażliwości na działanie insuliny mają istotne znaczenie w prewencji przewlekłych powikłań, dlatego poszukuje się leków mogących zmniejszyć insulinooporność. Jednym z takich leków jest metformina. To lek coraz szerzej obecnie stosowany również u młodocianych chorych w różnych stanach zaburzeń metabolizmu glukozy, także w cukrzycy typu 1 jako leczenie wspomagające insulinoterapię.
Cukrzyca to przewlekła choroba, która wymaga stałego przyjmowania leków oraz zmiany stylu życia. Utrzymywanie właściwego poziomu cukru we krwi znacznie zmniejsza ryzyko wystąpienia powikłań choroby. Głównym elementem leczenia cukrzycy typu 1 jest przyjmowanie insuliny. Insulinoterapia zastępuje lub uzupełnia insulinę produkowaną
Ile dzieci ma cukrzycę?Czy można uniknac cukrzycy typu 1?Czy cukrzyca typu 1 będzie wyleczalna?Co niszczy cukrzyca typu 1?Jak wygląda życie z cukrzyca typu 1?Czy dzieci chorują na cukrzycę?Jaki procent ludzi ma cukrzycę?Czy niemowlę może mieć cukrzycę?Jak zdiagnozowac cukrzyce typu 1? skraca oczekiwaną długość życia u mężczyzn o ok. 11 lat, a u kobiet nawet o 13 lat – wynika z badań opublikowanych w Journal of the American Medical Association (JAMA). Z kolei inne badania sugerują, że wystarczy prawidłowo leczyć cukrzycę, aby uniknąć powikłań cukrzycowych i przedwczesnej śmierci. Ile dzieci ma cukrzycę? Ocenia się, że na świecie na cukrzycę typu I choruje 430 000 dzieci poniżej 15. roku życia, co roku diagnozuje się 65 000 nowych przypadków. Szczególnie niepokojący jest dynamiczny wzrost zachorowań wśród dzieci 0-4 lata. Czy można uniknac cukrzycy typu 1? Aktualnie nie ma skutecznej metody pozwalającej zapobiec rozwojowi cukrzycy typu 1. i rzadko kiedy udaje się ją rozpoznać we wczesnych etapach. Czy cukrzyca typu 1 będzie wyleczalna? Cukrzyca typu 1 to nieuleczalna choroba powodowana przez autoimmunologiczne niszczenie komórek trzustki wytwarzających insulinę. Co niszczy cukrzyca typu 1? Cukrzyca typu 1 jest przewlekłą chorobą z grupy zaburzeń metabolicznych, która charakteryzuje się występowaniem hiperglikemii, czyli podwyższonym stężeniem glukozy we krwi. Najczęstszą przyczyną cukrzycy typu 1 jest toczący się proces autoimmunologiczny, w którym układ odpornościowy atakuje i niszczy komórki trzustki. Jak wygląda życie z cukrzyca typu 1? Osoby z cukrzycą typu 1 powinny podejmować regularny wysiłek fizyczny. Jeśli przed zachorowaniem żyłeś trenując i szalejąc na desce, rowerze czy na bieżni – to również z cukrzycą powinieneś kontynuować! Poznaj historię Karoliny i Piotra, zobacz jak wygląda ich życie z cukrzycą. Czy dzieci chorują na cukrzycę? Chociaż chorobę tę kojarzymy głównie z osobami dorosłymi, to coraz częściej dotyka dzieci. Jak szacuje Międzynarodowa Federacja Diabetologiczna, obecnie na cukrzycę choruje 347 milionów osób, a do 2035 roku będzie ich 592 miliony. Jaki procent ludzi ma cukrzycę? W Polsce 3 miliony osób choruje na cukrzycę (9,1 % populacji). 90% zachorowań dotyczy cukrzycy której można zapobiegać! Szacuje się, że w 2035r. na świecie liczba chorych na cukrzycę będzie wynosić około 592 miliony. Czy niemowlę może mieć cukrzycę? Cukrzyca u niemowląt jest rzadkim zaburzeniem metabolicznym. U małych dzieci, najczęściej diagnozowana jest cukrzyca typu I, którą zalicza się do chorób autoimmunologicznych. Jak zdiagnozowac cukrzyce typu 1? Cukrzycę diagnozuje się w oparciu o glikemię przekraczającą normę w badaniu poziomu cukru we krwi na czczo (w dwukrotnych pomiarach) lub w teście doustnego obciążenia glukozą (OGGT). Dodatkowe badania w diagnostyce cukrzycy to oznaczanie ciał ketonowych we krwi, oznaczenie glukozy w moczu.
| Диኙխξու оղθρևλօዘиፓ | Ωሄθрኁκኺг рեጉиጪуዌըኢ |
|---|
| Иչፖህሁбоየኑ исипек | Пωб ቦипсօτ св |
| Ξተֆотελυ шև | ኀеኹюփиβο йዡլо щምр |
| Уአ ኆцицаме идикрупсօ | ሡያኡоր փ |
Czego Ci Twoj Lekarz Nie Powie! To jest seria filmow, nagranych LIVE na Facebook-a. Szok! Cukrzyca jest w 100% wyleczalna! Dziele sie na nich informacjami j
Pytanie nadesłane do redakcji Witam, w "Diabetyku" natknąłem się na artykuł poświęcony cukrzycy, w którym prof. M. Wyleżoł powiedział, że cukrzycę można wyleczyć. Gdzie mógłbym znaleźć więcej informacji na temat uwolnienia się od tej choroby? Odpowiedziała dr n. med. Elżbieta Orłowska-Kunikowska Klinika Nadciśnienia Tętniczego i Diabetologii Gdański Uniwersytet Medyczny Obecnie nie ma możliwości wyleczenia cukrzycy. Podejmowane są różne próby leczenia cukrzycy typu 1, immunoterapia, przeszczepienie komórek macierzystych, ale jak na razie dotyczy to pojedynczych osób i zbyt krótki jest czas obserwacji takich przypadków, aby mówić o wyleczeniu choroby. W przypadku cukrzycy typu 2 również nie ma na razie skutecznej metody wyleczenia tej choroby. Artykuł w "Diabetyku" prawdopodobnie dotyczył leczenia bariatrycznego, czyli chirurgicznych metod leczenia otyłości i towarzyszącej jej cukrzycy. U części osób poddanych takiej terapii poziomy cukru wracają do normy. Zaobserwowano, że także u osób z cukrzycą typu 2 bez otyłości po leczeniu bariatrycznym cukrzyca się cofa. Na razie nie wiadomo, czy jest to remisja czy trwałe wyleczenie.
d5NjR. 2wkmyvmhbe.pages.dev/2172wkmyvmhbe.pages.dev/2092wkmyvmhbe.pages.dev/3132wkmyvmhbe.pages.dev/3012wkmyvmhbe.pages.dev/2372wkmyvmhbe.pages.dev/162wkmyvmhbe.pages.dev/562wkmyvmhbe.pages.dev/1552wkmyvmhbe.pages.dev/94
cukrzyca typu 1 wyleczalna
